یارانه نقدی و نزاع جریانات سیاسی
محمدباقر نوبخت معاون رییس جمهور و رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی گفته است: امسال 39 هزار میلیارد تومان یارانه به مردم پرداخت میشود.طرح هدفمندی یارانه‌ها از سال 1389 اجراشد اما طبق برنامه محقق نشد . دولت احمدی نژاد که اساسا به موضوع بسیار مهم و ملی هدفمندی یارانه ها به عنوان موضوعی سیاسی نگاه می کرد و تلاش داشت از یارانه نقدی به مثابه حربه ای برای کسب رای استفاده کند ، علاوه برکل پول بدست آمده از افزایش قیمت ها 5800 میلیارد تومان از بانک مرکزی استقراض کرد و با برداشتن مبلغی از خزانه توانست یارانه را به مردم پرداخت کند.
هرچند بر اساس ماده 1و 3 قانون هدفمندی یارانه‌ها دولت مجاز شد نسبت به افزایش قیمت برخی از حامل های انرژی و نزدیک شدن این قیمت ها به قیمت تمام شده اقدام کند. در کنار افزایش قیمت ها بنا شد تا نیمی از این هزینه ها به خانوارها پرداخت شود و قسمتی از آن به حوزه سلامت تخصیص یابد و 30درصد از نیمه دوم نیز کمک به تولید و 20 درصد به خزانه واریز تا صرف طرح های عمرانی شود.
در سال اول دولت روحانی ، 46 هزار میلیارد تومان به عنوان یارانه بین مردم تقسیم شد که 11هزار و300 میلیارد آن از خزانه بوده است.
دولت تدبیر و امید ، پارسال از مردم خواست تا کسانی که تمکن مالی دارند از دریافت یارانه انصراف دهند که دومیلیون و 400 هزار نفر داوطلبانه انصراف دادند.
بنا بر اعلام این دولت، کل پول ناشی از افزایش قیمت حامل های انرژی 32هزار میلیارد تومان است درحالی که باید 39هزار میلیارد تومان به مردم پرداخت شود.
اما در مورد هدفمندی یارانه ها نکاتی چند قابل ذکر است:
1- نوزاد هدفمندی یارانه ها از اساس ناقص الخلقه متولد شد. اشتباه مجلس هفتم و دولت هشتم در تثبیت قیمت ها برای چند سال متوالی فضای اقتصادی کشور را به شدت ملتهب کرده بود و چاره ای جز آزاد سازی قیمت ها با هدف واقعی شدن قیمت کالاها ، جلوگیری از قاچاق وحشتناک و سوخت و خروج از رکود باقی نگذاشته بود. هدمندی یارانه ها به عبارت دیگر انتخاب نبود بلکه راه حلی ناگزیر بود ، هرچند دولت دهم از آغاز با چشمداشت سیاسی به دنبال کسب رای بود . این ادعا آنگاه واضح تر می شود که محمود احمدی نژاد رئیس دولت وقت ، مدعی شده بود بایستی یارانه ها پنج برابر شود. شعاری پوپولیستی که مشخص نبود اقتصاد ایران را به چه سمت و سویی می برد.
2- امروز دولت و مجلس بایستی برای این میراث به جای مانده از دولت قبل تصمیمی سنجیده بگیرند. هرچند هیچ یک از کاندیداهای انتخابات قبلی ریاست جمهوری با نگاه به اهمیت بحث یارانه ها در سرنوشت انتخابات ، جسارت اعلام صریح مخالفت با آن را نداشتند ، اما تقریبا همه آنان بر لزوم اصلاح این شیوه و اهمیت پرداخت یارانه تولید و کمک به بخش سلامت تاکید کردند.
3- همه کارشناسان اقتصادی بر این نکته اذعان دارند که پرداخت حدود 46 هزار میلیارد تومان که به عنوان یارانه بین مردم تقسیم شد و 11هزار و300 میلیارد آن از خزانه بوده است ، شیوه ای نادرست و پرهزینه و کم فایده برای اقتصاد کشور است.
برخی کارشناسان معتقدند ؛ 46 هزار میلیارد تومان یارانه نقدی، ٨٠هزارمیلیارد تومان حقوق و دستمزد کارمندان و ٢٥ هزار میلیارد تومان کمک برای تامین کسری حقوق بازنشستگان در طرف تعهدات دولت و ۷۰هزارمیلیاردتومان درآمد نفتی و ٨٠ هزارمیلیاردتومان درآمد مالیاتی در طرف درآمدها نشان می‌دهد دولت روحانی با درآمدهای حاصل از نفت و مالیات تنها می‌تواند دستمزدها و یارانه‌ها را پرداخت کند و این به مفهوم آن است که دولت از سال٩٤ تبدیل به صندوق پرداخت حقوق و دستمزد می شود .
4- با آنچه ذکر شد عملا در شرایط حاضر دولت امکان هیچگونه فعالیت توسعه ای و فعالیت عمرانی نخواهد داشت و باید چاره ای عاجل اندیشید. شجاعت دولت و مجلس و داشتن نگاه ملی و توجه به منافع ملت ، فارغ از نتایج ، ضروری تر از همیشه به نظر می رسد.
هرچند نگاه حمایتی دولت از اقشار آسب پذیر و مستضعف ، اولویتی جدی و انکار ناپذیر است ، اما شاید در این مجال گام اول حذف یارانه پولدارها باشد که نباید بش از این به تاخیر بیفتد.
